ผีตาโขน งานบุญประเพณี แห่ผีที่ด่านซ้าย
งานเทศกาลประเพณีดังประจำปีของไทยในปีหนึ่งๆ นับว่ามีจำนวนไม่น้อยเลยทีเดียว ซึ่งหนึ่งในนั้นก็นับรวม “ประเพณีแห่ผีตาโขน” เอาไว้ด้วย และนับเป็นงานประเพณีหนึ่งที่ได้รับความสนใจอย่างล้นหลามทุกปี เพราะนักท่องเที่ยวจากทั่วสารทิศต่างก็ตั้งตารอที่จะได้มาร่วมงานบุญประเพณีใหญ่นี้ให้ได้ บางคนถึงกับยอมลางาน และดั้นด้นเดินทางมาเพื่อชม “ผีตาโขน” ที่อำเภอด่านซ้าย จังหวัดเลย ด้วยตาตัวเองสักครั้ง ซึ่งปีนี้งานผีตาโขนจัดขึ้นระหว่างวันที่ 22-24 มิถุนายน 2555 ถ้าใครอยากจะเห็นผีตาโขนตัวเป็นๆ ก็ต้องมาที่อำเภอด่านซ้ายเท่านั้น เพราะในช่วงการจัดงานเราจะได้เห็นผีตาโขนเดินขวักไขว่ไปทั่วทั้งอำเภอ
ว่ากันว่างานประเพณีผีตาโขนนี้ เกิดจากการรวมเอางานบุญใหญ่ของคนอีสานอย่าง “งานบุญพระเวส” และ “งานบุญบั้งไฟ” มาจัดขึ้นพร้อมกันในช่วงเดือน 6-7 ของทุกปี ส่วนความเป็นมาของผีตาโขนนั้นก็มีด้วยกันหลายคำบอกเล่า ซึ่งเป็นการออกเสียงเพี้ยนมาจากคำว่า “ผีตามคน” บ้างก็ว่าหมายถึง ผีเฝ้าสมบัติมาตามเอาคนที่ตายไปอยู่ด้วย บ้างก็ว่ามาจากตำนานพระเวสสันดร ที่เหล่าผีป่าและสัตว์ต่างๆ ตามมาส่งพระเวสสันดรและพระนางมัสทรีกลับสู่เมืองด้วยความอาลัยรัก และบางคนก็ว่าเป็นเพราะ ผีตามคนมาในงานบุญพระเวสนั่นเอง ถึงคำบอกเล่าความเป็นมาของผีตาโขนจะแตกต่างกันออกไป แต่สิ่งหนึ่งที่เชื่อได้ก็คือ ประเพณีผีตาโขนนี้ได้ถูกฝังรากลึกจนเป็นส่วนหนึ่งของผู้คนในอำเภอด่านซ้ายมาอย่างยาวนาน จนเป็นที่รู้จักและโด่งดังไปทั่วโลก
